Karczoch zwyczajny - właściwości lecznicze i zastosowanie

Karczoch zwyczajny (Cynara scolymus) oraz karczoch hiszpański (Cynara cardonculus) to wieloletnie rośliny zielone, należące do astrowatych (Asteraceae). Karczoch osiąga wysokość do 2m. Jest to roślina lecznicza, wykorzystuje się w tym celu liście (Cynarae folium) jak również pąki. Karczoch jest jedną z najstarszych roślin uprawianych na Ziemi. Był już znany w starożytnym Rzymie i Grecji. Karczochy stosowano wówczas w leczeniu niestrawności pokarmowych. Jego lecznicze właściwości rozpowszechniał Teofrast, uczeń Arystotelesa. Uprawa rozpowszechniła się w basenie Morza Śródziemnego w XII wieku. W XIV wieku niemiecki zielarz Hieronim Bock odkrył, że karczoch wzmaga wydzielanie żółci. Dziś karczochy są uprawiane głównie we Włoszech, Hiszpanii, Francji, Stanach Zjednoczonych. W Polsce jest to warzywo mało doceniane, ale coraz częściej uprawiane.

Aktywne związki karczocha to między innymi:

2,4-6% kwasy kawoilochinowe: kwas chlorogenowy, genuina, cynaryna, kwas chinowy, kwas kryptochlorogenowy,
5% seskwiterpeny: cynaropikryna, dehydrocynaropikryna, grosheimina, agueryna B,
glikozydy seskwiterpenowe,
0,35-0,75% flawonoidy: rutynozyd luteoliny-skolimozyd, glukozyd luteoliny-cynarozyd.

W latach trzydziestych ubiegłego wieku ekstrakt z karczocha poddawano pierwszym badaniom farmakologicznym. W XX wieku włoscy naukowcy odkryli cynarynę, związek odpowiedzialny za odchudzanie. Cynaryna zawarta w karczochu wspomaga proces trawienia, reguluje hormony odpowiedzialne za regulację cukru we krwi, chroni wątrobę przed toksynami, metalami ciężkimi. Cynaryna wspomaga metabolizm, posiada działanie żółciopędne, obniża poziom cholesterolu nawet o 60%. Cynaryna ma wpływ na układ krwionośny, układ odpornościowy oraz układ nerwowy. Dodatkowo wspomaga układ trawienia, działa wspomagająco przy zespole jelita drażliwego. Cynaryna ma właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dlatego wyciąg z liści karczocha wspomaga walkę z trądzikiem. Kosmetyki z karczochem leczą nie tylko trądzik, ale również łuszczycę, egzemę, pokrzywkę, łojotokowe zapalenie skóry.

Inulina w karczochu to naturalnie występujący węglowodan, doskonały prebiotyk, idealny dla prawidłowej pracy jelit, ma działanie zbliżone do błonnika, daje uczucie sytości. Karczoch to warzywo idealne dla osób chorujących na cukrzycę. To warzywo przeciwdziała skutecznie chorobom sercowo-naczyniowym. Kwas chlorogenowy występujący w karczochu zmniejsza absorpcje cukrów w przewodzie pokarmowym. Niacyna (witamina B6 i PP) bierze udział w przemianie węglowodanów, kwasów tłuszczowych, przyspiesza metabolizm. Karczoch jest jednym z bogatszych, wśród warzyw, źródłem niacyny.

Karczoch zwyczajny łagodzi mdłości, zapobiega wzdęciom, jest pomocny przy nadkwasocie. Ze względu na bogactwo antyoksydantów (kwercetyna, rutyna, kwas galusowy, kwas chlorogenowy, sylimaryna, cynaryna, luteolina, kwas kawowy) karczoch to niezmiernie skuteczna tarcza ochronna przed wolnymi rodnikami, co oznacza, że karczochy hamują produkcję komórek nowotworowych i opóźniają procesy starzenia.

Karczoch ma niski indeks glikemiczny-18. Karczoch w 100 g (47kcal) zawiera:

10,51 g węglowodanów,
3,27g białka,
0,15g tłuszczu,
5,4g błonnika.

Jeśli chodzi o witaminy, karczoch kryje w swoim składzie: kwas foliowy, witaminy PP i B3, witaminy B5, B6, B1, B2, witaminy C, E, A i K. Ponadto karczoch to skarbnica minerałów: wapń, miedź, żelazo, sód, potas, potas, magnez, mangan, fosfor, selen, cynk.

W Polsce karczochy możemy kupić na początku lata. Karczochy po odcięciu łodygi i usunięciu liści zewnętrznych należy przekroić na pół i usunąć liście wewnętrzne. Przed gotowaniem warto włożyć karczocha do zimnej wody z sokiem z cytryny, co zapobiega ciemnieniu. Gotujemy do miękkości około 40 minut. Wodę lekko solimy, warto dodać kilka kropel oliwy oraz sok z cytryny.

Karczoch zwyczajny to warzywo niezmiernie przyjazne dla osób na diecie. Jest smaczny, zdrowy i ma wiele leczniczych właściwości. Cudownie oczyszcza nasz organizm z toksyn, pomaga usuwać metale ciężkie. To przyjaciel naszej wątroby. To warzywo ma działanie przeciwnowotworowe, wspomaga trawienie, obniża cholesterol, wzmacnia naszą odporność. Karczoch ze względu na działanie przeciwbakteryjne leczy również choroby skóry. Karczoch bardzo często widnieje na liście afrodyzjaków. Warto sięgać po to cenne warzywo w sezonie letnim, a gdy już mija sezon zawsze możemy wzbogacić naszą dietę wyciągiem z karczocha, suplementami na bazie tej cudownej rośliny. Na początku terapii możemy odczuwać lekkie dolegliwości układu pokarmowego, pobolewanie wątroby, to oznacza proces usuwania toksyn. Karczoch to samo zdrowie.